كمبود و افزايش قيمت انواع لپ‌تاپ، سبك خريد مشتريان را در اين بازار تغيير داده است. مشاهدات ميداني خبرنگاران همشهري حاكي از آن است كه اقبال به خريد محصولات دست دوم و حتي سوخته و شكسته افزايش يافته است.
رد پاي اين ماجرا را مي‌توان در آگهي‌هاي منتشر شده در فضاي مجازي دنبال كرد.طولاني شدن همه‌گيري كرونا و تداوم آموزش مجازي موجب شده تا اين روزها انواع لپ‌تاپ، تبلت و گوشي‌هاي هوشمند تلفن همراه از كالاي مصرفي، به اقلام ضروري در سبد مصرفي خانوارها تبديل شود؛ اما كمبود و گراني، به مشكلات عديده‌اي در اين بازار دامن زده است. اين روزها براي خريد يك لپ‌تاپ با حداقل امكانات مورد نياز، بايد از 10 تا بيش از 100 و حتي 200ميليون تومان هزينه كنيد. مثلا اگر خواستار خريد لپ‌تاپ‌هاي پيشرفته و به روز هستيد، بايد براي خريد لپ‌تاپ برند اچ پي مدل X 17AP005NG OMEN BY HP در بازار 201ميليون‌و572هزار تومان هزينه كنيد. در اين بين نرخ برخي لپ‌تاپ‌هاي مناسب گيمر‌ها در بازار حتي از مرز 220ميليون تومان نيز عبور كرده است.
اين افزايش قيمت محدود به لپ‌تاپ‌هاي پيشرفته نيست و انواع لپ‌تاپ داراي امكانات نسبي نيز به‌شدت گران شده است؛ علاوه بر آن قيمت انواع تبلت و گوشي هوشمند موبايل نيز همزمان با افزايش نرخ ارز و مشكلات تامين و واردات و سودجويي برخي فروشندگان در بازار همچنان در حال افزايش است. حتي سير نزولي اخير نرخ ارز نيز موجب بازگشت يا تثبيت قيمت انواع لپ‌تاپ ، تبلت و گوشي تلفن همراه در بازار نشده است. با اين روند متقاضيان خريد اين‌گونه محصولات كه توانايي مالي لازم براي خريد اين اقلام گران قيمت را ندارند، به سمت خريد محصولات دست دوم يا تعمير و به روزرساني آن روي آورده‌اند.
تغيير رويكرد مشتريان و تعميركاران لپ‌تاپ
بررسي بازار فروش و خدمات پس از فروش محصولات ديجيتال نشان مي‌دهد كه اين روزها تعداد آگهي‌هاي درج شده در فضاي مجازي براي خريد انواع لپ‌تاپ شكسته، سوخته يا گوشي‌هاي هوشمند و تبلت‌هاي دست دوم و خراب افزايش يافته است. اما اقبال به خريد محصولات ديجيتال دست دوم به درج آگهي در فضاي مجازي محدود نشده و برخي متقاضيان خريد اين اقلام با ارسال پيامك‌هايي از تمايل خود به خريد انواع اين محصولات به‌خصوص لپ‌تاپ‌هاي دست دوم خبر مي‌دهند. از سوي ديگر مشكلات تامين و تخصيص ارز و گراني قطعات و لوازم جانبي مورد نياز براي تعمير و نگهداري انواع محصولات ديجيتال موجب تغيير رويكرد تعميركاران به ارائه خدمات به دارندگان اين‌گونه محصولات شده است.به‌نحوي كه اكنون« نبود قطعه» حرف نخست اغلب تعميركاران براي ارائه خدمات به مشتريان به‌خصوص افرادي است كه قصد تعمير يا به‌روزرساني لپ‌تاپ، گوشي هوشمند يا تبلت‌هاي موجود را دارند، اما اين امر به‌معناي پايان كار و بلا استفاده ماندن اين‌گونه محصولات ديجيتال نيست و تعميركاران با دريافت مهلت چند هفته‌اي از متقاضيان خدمات پس از فروش اعلام مي‌كنند كه قطعات و لوازم جانبي مورد نياز را از طريق خريد و اوراق محصولات از كار افتاده تامين و نسبت به انجام تعميرات اقدام خواهند كرد. فارغ از كم و كيف ارائه اين‌گونه خدمات پس از فروش آنچه مسلم است كمبود و گراني قطعات، منشأ اصلي تغيير رويكرد مشتريان و تعميركاران در بازار خدمات پس از فروش انواع محصولات ديجيتال است.
بازار داغ تعمير لپ‌تاپ
رئيس اتحاديه فناوران رايانه با بيان اينكه بازار لپ‌تاپ‌هاي تعميري داغ شده گفت: اخيرا به‌دليل نوسان قيمت دلار، مصرف‌كنندگان توانايي خريد لپ‌تاپ‌هاي نو در بازار را ندارند؛، ازاين‌رو تعداد شكايت‌ها از خريد لپ‌تاپ‌هاي سوخته در اتحاديه افزايش يافته است. به‌گفته محمدرضا فرجي‌تهراني، افزايش 15درصدي قيمت جهاني قطعات لپ‌تاپ و كاهش قدرت خريد تجار، طولاني شدن ثبت سفارش كالا و افزايش تقاضا و كاهش عرضه انواع لپ‌تاپ موجب شده تا بازار با كمبود بيش از حد قطعات لپ‌تاپ مواجه شود؛ يعني قطعاتي همچون كيبورد، باتري و قاب لپ‌تاپ در بازار به‌سختي پيدا مي‌شود؛ زيرا حجم تعمير لپ‌تاپ عجيب و غريب افزايش يافته است.
فرجي تهراني افزود: تقاضاي چنداني براي خريد لپ‌تاپ جديد وجود ندارد و مردم به‌جاي خريد لپ‌تاپ نو يا به دستگاه قبلي رم اضافه كرده يا لپ‌تاپ دست دوم مي‌خرند كه عموما باتري اين لپ‌تاپ‌ها ايراد دارد. او افزود: در زمينه واردات قطعات لپ‌تاپ ثبت سفارش جدايي وجود ندارد و وزارت صنعت و بانك مركزي هم در زمينه ثبت سفارش و واردات اين كالاها با تجار همكاري نمي‌كنند. همچنين به‌دليل ثبت نشدن سفارش واردكنندگان، به فعالان بازار قطعه نمي‌فروشند و هر فرد براي نياز خودش قطعه دارد؛ از اين‌رو كمبود قطعه بيشتر از دستگاه لپ‌تاپ است.
افزايش واردات قاچاق لپ‌تاپ دست دوم
اگرچه خريد محصولات ديجيتال استوك مانند لپ‌تاپ در همه كشورهاي دنيا رايج است، اما بين خريد و فروش اين‌گونه محصولات با اقلام خراب تفاوت وجود دارد. با قيمت‌هاي فعلي خريد لپ‌تاپ استوك، براي افرادي كه به‌دنبال تهيه لپ‌تاپ با هزينه كم و كيفيت مناسب هستند پيشنهاد خوبي محسوب مي‌شود، اما در ايران محصولات استوك، كالاهاي دست دوم نيازمند تعميرات است.
درحالي‌كه در ساير كشورها محصولات ديجيتال استوك دستگاه‌هايي هستند كه در انبار مانده‌اند و به دلايل مختلف ازجمله عرضه مدل‌ها به روز و پيشرفته‌تر متقاضي چنداني ندارد. رئيس اتحاديه فناوران رايانه تهران، قبلا نيز از رونق‌گرفتن واردات غيرقانوني لپ‌تاپ، از عراق و امارات متحده عربي خبر داده و اعلام كرده بود؛ بازار به‌صورت ماهانه به ۱۵هزار لپ‌تاپ نياز دارد و با شروع آموزش مجازي و لزوم تهيه دستگاه‌هاي الكترونيك، نياز جامعه به لپ‌تاپ افزايش زيادي يافته است.فرجي تهراني، افزود: اين وضعيت فرصت را براي ورود غيرقانوني لوازم الكترونيك بيش‌از‌پيش مهيا كرده و لپ‌تاپ‌هاي دست‌دوم به‌صورت قاچاق از عراق و امارات متحده عربي وارد و اكثرا ازطريق كانال‌هاي تلگرامي و اينستاگرام فروخته مي‌شود.
او دليل رونق‌گرفتن واردات غيررسمي لپ‌تاپ را افزايش قيمت دلار و سخت‌شدن ثبت سفارش اين كالاي الكترونيك دانست و افزود: خريد لپ‌تاپ‌هاي دست‌دوم خطر زيادي دارد و به‌عنوان مثال، قاچاقچيان با تضمين سلامت اين لپ‌تاپ‌ها، ممكن است بتوانند اين كالا را بفروشند؛ اما بعد از يك روز، لپ‌تاپ‌ها با مشكلات مختلفي رو‌به‌رو مي‌شوند و ممكن است بعد از مدتي بسوزد. فرجي تهراني به مشتريان توصيه كرد چنانچه قصد دارند لپ‌تاپ‌هاي دست‌دوم را بخرند، از واحدهاي صنفي يا فروشگاه‌هاي داراي پروانه، خريد كنند؛ زيرا اعضاي صنف فناوران رايانه با هماهنگي پليس ناجا مجوز دفترچه‌هاي فروش لپ‌تاپ‌هاي دست‌دوم را دارند و فروش لپ‌تاپ‌هاي دست‌دوم تجاري با دست‌دوم داخلي كاملا متفاوت است. همچنين لپ‌تاپ‌هاي دست‌دومي كه از امارات و عراق وارد كشور مي‌شوند، كيفيت مطلوبي ندارند.
منبع: https://www.beytoote.com/computer/technews/tnews11067213.html